Heta salên 1990ê, parzemîna reş ji bo tirkan ji du rûyan pêk dihat: Afrîkaya li binya Saharaya Dûr û Afrîkaya Bakur (Misir, Lîbya, Cezayîr, Tûnis, Sûdan) ku ji alîyê hîsî ve, ji ber ku ew heta derketina leşkerê dawîn ê osmanî ji Lîbyayê, di 1926ê de, bi temamî an jî qismî, girêdayî Bab-i Alîyê bû.
Muteşebisên Tirkiyeyê ji nû ve berê xwe didin Afrîkayê. Serokê TUSKONê, Konfederasyona Karsaz û Pîşesazên Tirkiyeyê, bi coşeke mezin dibêje: "Daxwazên ketina nav bazara afrîkî her diçe zêdetir dibin. Em her roj bi dehan daxwaznameyan werdigirin, li ser vê parzemînê agahî ji me tên xwestin".(1)
Serokdewletê Ûgandayê Yowerî Mûsevenî ku bi nerazîbûnên gel re rûbirû ma, zext û zor tercîh kir: tepisandina polîswarî, kontrola medyayê, çavtirsandîkirina muxalifan. Ya rastî, bilindbûna buhayê tiştên ji bo jîyanê pêwîst û skandalên bertîlxwarinê, rejîma ji bîstûpênc salan ve heyî, qels dikin. Krîzê herweha alozîyên bi monarşîyên ji rêûresmê re ji nû ve zindî kirin, nexasim yên bi meliktîya Bugandayê re ku doza mafên xwe yên li ser milk û erdan dike.
Dema ku Dewletên Yekbûyî dikeve nav "şerê li dijî terorîzmê" û hejmareke her diçe zêdetir ya eskerên xwe ji Iraqê heta bi Afganistanê dişîne seranserî dinyayê, pêrgî zehmetîyekê tê: Peydakirina şervanan. Ya rastî welatîyên wê pir zêde ji bo fikra mirina ji bo welêt, ne bi kelecan in. Artêş ji ber vê pirsgirêkê, bi soza dana pasaporteke amerîkî, ne-welatîyan digire eskerîyê. Wê wekî din bang li şirketên ewlekarîyê yên taybet kir, da ku ew bi xwe eskerên temamker ên ku piştî hatin bi kar anîn, "mirov dikare wan bavêje" ji Afrîkayê peyda bikin.