Anne-Cécile Robert

Di nav kêmî mehekê de Rêxistina Neteweyên Yekbûyî du caran biryar da ku li hember Lîbya û Peravên Îvorîyê zorê bi kar bîne. Ev îstîsna bû ji ber ku li gor qanûna NY divê ku problem bi rêyeke aştîyane werin çareserkirin. Ev biryar li ser bingeha "wezîfeya dewletan ku xelkê sivîl biparêzin" hatiye stendin. Gelo NY "mafê mudaxeleyê" li gor kêfa dilê xwe bi kar tîne.

Tiştekî heta niha nehatiye dîtin, midaxeleya leşkerî ya li Lîbyayê her biberdewamî têkilîyên navneteweyî têk dibe. Midaxeleya ku bi biryara Konseya Ewlekarîyê ya rêkxistina Neteweyên Yekbûyî (NY) li ser navê "berpirsiyarîya parastina gelan" ku mirov jê bişik e, devê gelek welatan şewitand: Çîn, Rûsya her wiha Swêd û Almanya hizir dikin ku Fransa û Brîtanyayê xwest bi zorê hin tiştan biguherin. Di rewşeke wiha nelibar de, pirtûka bi perspektîfên nûjen a fîlozof û hiqûqnasê kanadî Jean-Baptiste Jeangène Vimer derket. (1)

Di pêncî salan de cara duyemîn Rêxistina Neteweyên Yekbûyî, di 23yê kanûna 2011ê de butçeyeke kêmbûyî ji bo 2012-2013yê, pejirand. Eger krîza diravî vê kêmkirinê bi awayekî fermî piştrast bike jî, dewletên endam ên gelek caran bi dilsozî xwe dispêrin RNYê, vê carê bêdudilî xwe dûrî wê digirin. Rêxistin weke ku di nav jeopolîtîka hilweşiyayî de ketibe nav lêgerîna peydekirina rêyekê.

Gelo Afrîkaya Başûr li derveyî tevgera "bêerdkirinê" ya parzemînê dimîne? Ew xwedî dewletekê ye ku ji alîyê sîstema îdarî ya Apartheidê ya bi şidet ve hatiye birêxistinkirin. Hilweşandina vê rejîma nijadperest hebûna Afrîkaya Başûr a xwedî dewlemendîyên dêwane ye rewa dike. Ew ji bêîstîqrarbûna sazîyên welatên cîran (Mozambîk, Welatê Swazî, hwd.) sûdê werdigre û wan vediguherîne bazarên cazib. Bi ser de jî, ew hewl dide heta ji destê wê tê ji beşdarîya xwe ya di koma BRICSê (

Koma Lêkolîn û Agahdarîyê li ser Aştî û Ewlekarîyê (GRIP) têgehên kilît pêşkêş dike ji bo serwextbûna li rewşa li Malîyê. Lêkolînerên ku labaratûwara belçîkî ew civandî hemû jî xwedî tecrûbeyeke li cihê cih in.