Îsmaîl Beşîkçî

Kongereya Neteweyî ya Kurdistanê ku dê di 15-17 îlonê de li Hewlêrê bicive, di tarîxa kurd û Kurdistanê de merheleyeka gelek girîng e.

Gelo Kongreya Neteweyî ya Kurdistanê li paşxana kîjan rabirdûyên tarîxî tê lidarxistin? Kîjan rabirdûya dîrokî lidarxistina kongreyeka bi vî rengî pêwist dike?

Di hevditînên ku di navbêra MIT û Ocalanî (PKK-BDP) de tên kirin de, tê ditîn ku alîgirên hevdîtinan xwedîyê hest û ramanên ji hev gelek cuda ne. Misteşarê MITê Hakan Fidan li ser navê serokwezîr Recep Tayyip Erdoğan hevdîtinan dimeşîne. Kêşe û derdê Erdogan jî tenê çekberdana gerîla û derketina wan a derveyî sînoran e. Ji bo serokwezîr ji bilî vê yekê tu kêşe tuneye.

Bihara erebî li Sûrîyê bi awayekî cuda tê jîyan. Li Sûrîyê, ev bû salek û nîv e, ango ji adara 2011ê ve li hember rêveberîya Beşar Esad rezîstansek heye. Konseya Neteweyî ya Sûrîyê (KNS) têkoşîna xwe didomîne. Tirkiye, ji dil û can piştgirîya KNSyê dike.

Di vê nivîsa xwe de ez dê hewlê bidim behsa pêvajoyên civakî û siyasî bikim, ku di van mehên dawîyê de rû dan. Ez dê li ser sê pêvajoyan rawestim. Gengeşîyên li ser Dêrsimê, lêborîna ji bo Dêrsimê, qanûna li ser nijadkujîya ermenîyan ku li parlamentoya Fransayê hat pejirandin û li Qilabanê komkujîya Robozkê.

1. Gengeşîyên li ser Dêrsimê û daxwaza lêborînê

Encamên hilbijartinên 12ê hezîrana 2011ê divê digel encamên referandûma 12ê îlonê werin nirxandin. Di wê pakêta guhertinan de, ku di referandûmê de hatibû pêşnîyar kirin, madeyeke gelek girîng hebû ku diyar dikir ka Tirkiye dê ji alîyê kê ve were bi rê ve birin. Gelo parlamentoyek, ku ji alîyê gel ve hatiye hilbijartin, û hikûmetek, ku ji parlamentoyê raya pêbawerîyê wergirtiye, dê welêt bi rê ve bibin yan jî burokratên bilind ên leşkerî û sivîl? Anku bi gotineke din, gelo ên hilbijartî yan ên tayînkirî dê Tirkiyeyê bi rê ve bibin?

Heta roja îro, hêza herî mezin ya ku di warê kurd, zimanê kurdî û pirsgirêka kurdî de teşe daye raya giştî, hertim dewlet bûye. Çapemenî, zanîngeh, dezgehên dadgehî, rêxistinên civaka sîvîl, sendîka, odeyên pîşeyî û hwd. di mijarên wekî kurd û pirsgirêka kurdî de li gor daxwazên îdeolojîya fermî tev digerin. Dibe ku fermanên nivîskî jî hebin, ku nîşan bidin ka kesayetî û sazî sebaret bi van mijaran çawa tev bigerin, bi çi têgihan bipeyivin. Lê belê aşkere ye ku ev ferman bi nivîskî û devkî hatine pejirandin.

Di 12’ê Nîsana 2010’an de, li Samsûn’ê, li dij Ahmet Türk, ku serokê Partiya Komelgeya Demokratîk bû, ku ev partî ji aliyê Dadgeha Destûra Bingehîn ve hatibû girtin, û endametiya wî ya parlementoyê hatibû betalkirin, êrîşek pêk hat. Êrîşbir bi kulmekê pozê Ahmet Türk şikenand. Ahmet Türk û hevalên wî li Samsûn’ê amade bûn da ku rûniştina darizandinekê, ku dadgeha bilind ji Mûş’ê rakiribû Samsûnê, bişopînin.