LMdK - Hejmar 16, Adar 2011

Berî hertiştî heger hûn rahêjin pirtûka Çolistanê ya bi zaravayê soranî û dest bi xwendina wê bikin, hûn ê behêtî bimînin. Carekê Çolistan ezber û biçûkxistinên çi yên ji alî kurdan bixwe û çi jî yên alîyê serdestên wan ve hatine ava kirin, tarûmar dike. Wexta em çîrokên di pirtûka Çolistanê de dixwînin, weke genesîsa wêjeyê em dikarin pişteke baş ji xwe re çêkin û xwe pê serbilind bikin. Wê hingê em dikarin bibêjin ku bavê xelkê ne ji bavê me çêtir e û çîroka xelkê jî ne ji ya me çêtir e.

Ji bo lêkolîna zanyarîyên civakî çiqas azadî heye? Ji xwe, zextên siyasî, hiqûqî an aborî li ser lêkolîneran tên kirin. Lê belê yekrengîya akademî û tirsa berpirsên zanîngehî ku ew ê pergala heyî, hindik be jî, nerihet bikin, dirûvên sansûrê yên hîn xeter in.

Çend roj berê muzakereyên Stenbolê yên li ser bernameya nukleer a îranî, li çîleya 2011ê, îdiayên dengvedêr di çapemenîyê de cih girtin: Vîrusa komputerî Stuxnet, ku tûşî Îranê bûbû, li Îsraîlê bi alîkarîya DYAyê hatibûye çêkirin. Gelo vê êrişa ku binesazîyên pîşesazîyê ji xwe re dikirin hedef, heyameke nû ya sîberşerî bi me nîşan dide?

Vîruseke komputerê ya weke çekê şerî?

11ê çileya 2011ê, nerazîbûna xelkê gihîştibû bajarê Tûnisê û wezîra karên derve ya fransî, Michèle Alliot-Marie, li ser dika Meclîsa neteweyî ev pêşniyaz derbirî: bi saya serê "jêhatîbûna li cîhanê navdar a hêzên ewlehîyê [yên fransî]" çareserkirina pirsgirêkê. Vê hevokê li çar hêlên dinyayê deng veda û heta li Quai d'Orsay jî [avahîya wezareta karên derve ya fransî], bûye sedema rexneyên berfireh.

Çend hefte bi pey ketina desthilata Zeynel Ebidîn Bîn Alî, tûnisî bi mezinîya karê mayî dihesin. Lê ew fikar in ku têkçûna hêzên emrê û manevrayên parêzvanên dîktatorê hilweşîyayî dê serkeftina wan ji destê wan bigrin.

Grev û xwepêşandanên ku gelek hefteyan ajotin, çar aliyên vî welatê mezin î misilman vegirtin. Buhrana aborî, û civakî, talankirina dewletê ji aliyê malbata serok ve, û zordestiya sînornenas ev stûna siyasî ya amerîkî ya li herêmê hilweşand. Waşîngton jî dev ji hevalbendê wê yê berê berdide. Wezîra karê derve ya amerîkî ji dîktator dixwaze îstîfa bike da ku "rêya ber bi derbasbûna demokratîk were vekirin".

Tevî ku li Ewropayê, xofa koçberîyeke berfireh a ji Lîbyayê di rojeva serekî de be jî, DYA bêhtir bala xwe dide encamên hişyarîya erebî ya li ser pergala herêmê. Ew ji netîceyên ji desthilatê ketina Husnî Muberek ya çi li ser meseleya îranî, çi li ser şerê îsraîlî-ereb, ditirsin. Lê rabûna rayên giştî, yên ku bi jana filistînîyan dihesin, dikarin hemû van hesaban serûbin bikin.

Li dawîya sibatê, Birayên Misilman biryar da ku Partîya Azadî û Edaletê ava bikin. Ev milê siyasî wê rê bide wan ku li ser siberoja welêt bibandor bibin.

Grevên pirhejmar amade-karîya tevgera 25ê çileyê kir. Bi pey hilweşîyana Husnî Mubarek, karker daxwaza başkirina mercên xwe yên jîyanê û mafê xwerêxistinê dikin.

Li Kurdistana Iraqê, wekî li deverên din ên welêt, xwepêşanderên ku bêhtir demokrasî dixwest, bi awayekî zalimane hatin perçiqandin. Li Bahreynê, milet û key di rewşeke teng de rû bi rû ne.Ji Yemenê heta Cezayîrê, ji Fasê heta Urdinê, xelk zêdebûna mafên demokratîk û edaleta civakî dixwazin. Reva serok bin Elî û îstîfaya Muberek çalakîyên li herêmê xurttir kirin, bêyî ku tevgerên li her du welatan rawestin.   Li Tûnisê, tirsa kaosê û payînên civakî li cem hev cih digrin (rûpela 19ê bixwînin).