LMdK - Hejmar 33, Tebax 2012

Yek ji şaheserên edebiyata zarokan a dinyayê Pînokyo cara yekem e ku bo kurdî tê wergerandin û çap kirin.

Pînokyo cara yekem di sala 1881ê de ji hêla Carlo Collodî ve hatiye nivîsandin. Piştî vê nivîsandinê bi 131 salan wekî kitêbeke kurmancî kete destê zarokên kurd. Berhema behsa pêlîstokekî ku dibe zarok dike, ji hêla Evrensel Basim Yayinê ve hate weşandin.

Bêhtirî 100 sal in ku Pînokyo ji bo gelek zimanan hatiye wergerandin. Heman berhem gelek caran bûye fîlm jî.

Li Spanyayê xwepêşandêran meydanên mezin ên welêt dagîr kirin, pê gilîyê demokrasiyeke ku êdî nûneriya wan nake kirin û krîzeke ku ne ya wan e jî red kirin. Di herêma euro de, liberrabûn kat dide û hêdî hedî ji xwe re dike hedef. Yekîtiya ku weke qayişa hilgir a derbasbûnê bi kêra ferz û daxwazên bazarê hat. Lê belê gelo Ewropa dikare çepgir be?

Ji ber ku bawer dikin ku serkeftina li Nevadayê dê dawîya hilbijartinên serokatîyê yên 6ê çirîya paşîn a pêşîya me dîyar bike, her du berendaman mesrefên ewqasî mezin danîne ber xwe ku sînorên deyndarîyê derbas dikin. Li Las Vegasa ku metropola vê eyaletê ye û paytextê qumarê ye jî, her tişt ji adetê zêdetir e. Bajarvanîya wê jî yek ji wan e ku mirov dixe nav tenêtîyê û têkîlîyên civakî jî hêdî hêdî dikuje.

Sefîrê rûs ê li Qabîlê li ser pirsa vekişîna pêşdîtî ya sala 2014ê ya eskerên rojavayî ji Afganistanê, nikarîbû bi xwe û li ezmûna – û şaşiyên – Yekîtiya Sov-yetê yên salên 1980yî fikirî. Lê belê beriya bi sîh salan vî kesî xwe disipart tevge-reke komunîst a xwecihî. Ev tevgera serhişk û parçebûyî tevlîbûna Moskovê veguherand şerekî kujer.

Piştî hewldanên çaryek sedsalê, Hindistan difikire ku dîware sînorê xwe yê bi Bangladeşê re xilas bike: 3286 kîlometro, ango benda jeopolîtîk a herî dirêj a dinyayê. Lê belê derbaskirina vî dîwarê ku kirina neteweperestîyê ye, diyar e bi qasî ku dihat bawer kirin nemumkin nîne. Gelek tişt tê re derbas dibin: mirov, zimanekî hevpar, sewal, sîr, sarî [cil û bergên jinan ên hindî], biharat, şirûba kuxikê, alavên midbexê û çar hezar sal dîroka bengalî.

Di navbera piştgirîya şerê Iraqê û qanûnîkirina narkotîkan de, di navbera cezakirina Wikileaks û ya “Leviathana dewletê” de, di navbera pîrozkirina lîbera-lîzmê û banga alîkariya ji bo bankeyan de çi xalên hevpar hene? Weşanekê ev helwest hemû parast in: “The Eco-nomist”. Ev weşan her hefte neynikeke pesindayînê li pêşiya çînên serwer digire.

Ew ji bo hinan bi şiklê cîhguhertina şirketan xwe nişan dide, ji bo hinên din jî weke meaşên dêwane: Nîqaşên globalbûnê ji bo yên ku behsa wê dikin duqetî kar tîne, ew di heman demê de him reqabeta li ser mûçegiran “xwe ferz dike” him jî îmtiyazên elîteke weke ji neteweyê bilindtir tê terîf kirin, rewa dikin. Lê belê lêkolîneke hurgilî aktorên neteweyî yê serdestîya vê elîta xwe deshilatdar îlankirî, derdixe holê.

Berevajî serhildanên misrî û tûnisî, serhildana sûrî ya adara 2011ê di nav çepgirên ereb de bi yekdengî nehat pêşwazî kirin. Di navbera empatîya beramberî daxwazên demokratîk ên xwepêşandêran û tirsa desttêwerdanên siyasî û eskerî yên ji derve de man û vê yekê rê li ber parçebûnekê vekir.

«Mîrza ez jiyaneke xweṣ jiyam Dema pîroz a kolonîyan Ji min re digot Serokê Mezin ê ṣervanan Dema serketinên AOFê.» (1)