LMdK - Hejmar 33

Bihara erebî li Sûrîyê bi awayekî cuda tê jîyan. Li Sûrîyê, ev bû salek û nîv e, ango ji adara 2011ê ve li hember rêveberîya Beşar Esad rezîstansek heye. Konseya Neteweyî ya Sûrîyê (KNS) têkoşîna xwe didomîne. Tirkiye, ji dil û can piştgirîya KNSyê dike.

Van demên dawîyê bang li kurdan (misilman û êzdî), xirîstîyan, durzî, elewî, îsmaîlî, ermenî, asûrî-aramî û hindikahîyên din tê kirin da ku tevlî serhildana Sûrîyê ya li dijî dîktatorîya Beşar el-Esad bibin. Ev bang dikin ku mirov bifikire ev hindikayî tevlî serhildanê nabin. Lê belê ev îmaj dixapîne. Hindikayî bi awayekî çalak di protestoyên dij-rejîmê de cihê xwe digirin, belê heta niha bi tenê bi awayê aştîyane.

Berevajî serhildanên misrî û tûnisî, serhildana sûrî ya adara 2011ê di nav çepgirên ereb de bi yekdengî nehat pêşwazî kirin. Di navbera empatîya beramberî daxwazên demokratîk ên xwepêşandêran û tirsa desttêwerdanên siyasî û eskerî yên ji derve de man û vê yekê rê li ber parçebûnekê vekir.

Ew ji bo hinan bi şiklê cîhguhertina şirketan xwe nişan dide, ji bo hinên din jî weke meaşên dêwane: Nîqaşên globalbûnê ji bo yên ku behsa wê dikin duqetî kar tîne, ew di heman demê de him reqabeta li ser mûçegiran “xwe ferz dike” him jî îmtiyazên elîteke weke ji neteweyê bilindtir tê terîf kirin, rewa dikin. Lê belê lêkolîneke hurgilî aktorên neteweyî yê serdestîya vê elîta xwe deshilatdar îlankirî, derdixe holê.

Di navbera piştgirîya şerê Iraqê û qanûnîkirina narkotîkan de, di navbera cezakirina Wikileaks û ya “Leviathana dewletê” de, di navbera pîrozkirina lîbera-lîzmê û banga alîkariya ji bo bankeyan de çi xalên hevpar hene? Weşanekê ev helwest hemû parast in: “The Eco-nomist”. Ev weşan her hefte neynikeke pesindayînê li pêşiya çînên serwer digire.

Piştî hewldanên çaryek sedsalê, Hindistan difikire ku dîware sînorê xwe yê bi Bangladeşê re xilas bike: 3286 kîlometro, ango benda jeopolîtîk a herî dirêj a dinyayê. Lê belê derbaskirina vî dîwarê ku kirina neteweperestîyê ye, diyar e bi qasî ku dihat bawer kirin nemumkin nîne. Gelek tişt tê re derbas dibin: mirov, zimanekî hevpar, sewal, sîr, sarî [cil û bergên jinan ên hindî], biharat, şirûba kuxikê, alavên midbexê û çar hezar sal dîroka bengalî.

Sefîrê rûs ê li Qabîlê li ser pirsa vekişîna pêşdîtî ya sala 2014ê ya eskerên rojavayî ji Afganistanê, nikarîbû bi xwe û li ezmûna – û şaşiyên – Yekîtiya Sov-yetê yên salên 1980yî fikirî. Lê belê beriya bi sîh salan vî kesî xwe disipart tevge-reke komunîst a xwecihî. Ev tevgera serhişk û parçebûyî tevlîbûna Moskovê veguherand şerekî kujer.